AWG (American Wire Gauge) – amerykański ujednolicony systemem miar porządkujący wielkości średnic lub pól przekroju poprzecznego przewodów.

Wartość AWG jest wyrażana w liczbach całkowitych (np. 1, 2 lub 15), którym odpowiadają konkretne wymiary (podawane w mm lub calach oraz w mm² lub kcmil). W tym systemie wraz ze wzrostem numeracji maleje fizyczny rozmiar przewodu.

Przykładowo: 1 AWG = 42.40 mm², a 28 AWG = 0.32 mm².

Rys. 1. Przybliżone proporcje (w odpowiedniej skali) kilku rozmiarów przewodów w systemie AWG

System miar AWG powstawał w pierwszej połowie XIX wieku. Ostateczny kształt nadał mu w 1957 roku Joseph Rogers Brown – na potrzeby fabryki Brown & Sharpe produkującej narzędzia pomiarowe. Od niej wziął drugą nazwą, pod którą jest znany, czyli Brown and Sharpe wire gauge (B&S).

Przyczyną „odwróconej” kolejności w AWG jest przebieg procesu powstawania drutów o danej średnicy w czasach tworzenia się tego systemu. Pierwotnie numer AWG odpowiadał liczbie przeciągnięć drutu przez ciągadła. Rozpoczynając od walcówki o powierzchni przekroju 106 kcmil, należało dokonać 20 ciągnięć przez ciągadła o coraz mniejszym rozmiarze otworu, by produktem końcowym był drut o przekroju 1,02 kcmil (20 AWG). Rozmiary poniżej pierwszego (0 [1/0], 00 [2/0], 000 [3/0] oraz 0000 [4/0]) dołączyły do tego systemu nieco później, a druty o odpowiadających im wymiarach powstawały z walcówek, prasówek lub z prętów z odlewu ciągłego o rozmiarach większych niż 106 kcmil powierzchni przekroju poprzecznego.

Rys. 2. Zmiany rozmiaru AWG o 1 po przejściu drutu przez każde z ciągadeł: (a) pręt pierwotny, (b) do (d) pręty o kolejnych rozmiarach AWG. Przykładowo: (a) = 6 AWG → (e) = 10 AWG

W systemie miar AWG zostały ujęte 44 rozmiary: od 0000 [4/0], gdzie średnica przewodu jest największa, do 40 – o najmniejszej średnicy. Wraz ze wzrostem numeracji maleje pole powierzchni przekroju; każdorazowo o około 20.5% (średnica o około 10.25%). Wynika to z faktu, że ciągadła stosowane w fabryce Brown & Sharpe pozwalały na redukcję średnicy drutu każdorazowo właśnie o 10.25%.

Z powyższego faktu wynikają następujące zależności:

• pole powierzchni przekroju wzrasta dwukrotnie przy spadku numeru AWG o 3 pozycje, np. 2 przewody 12 AWG mają tę samą powierzchnię przekroju co 9 AWG;
• średnica przewodu wzrasta dwukrotnie wraz ze spadkiem numeru AWG o 6, np 9 AWG ma 2 razy większą średnicę niż 15 AWG;
• trzykrotny wzrost średnicy przy spadku numeru AWG o 10;
• pięciokrotny wzrost średnicy przy spadku numeru AWG o 14;
• dziesięciokrotny wzrost średnicy przy spadku numeru AWG o 20.

Dodatkowo z właściwości fizycznych materiałów, z których są wykonane przewody, też wynikają pewne zależności. Aluminium ma konduktywność rzędu 61% konduktywności miedzi. Przewody aluminiowe mają taką samą rezystancję jak przewody wykonane z miedzi, jeśli dobierzemy przewód miedziany o numerze AWG mniejszym o 2 rozmiary.

Dokładną średnicę przewodu (w mm) o zadanym AWG można wyliczyć z poniższych wzorów:

oraz

lub w calach:

oraz

gdzie:
d – średnica,
n – numer AWG.

Zestawienie wymiarów i podstawowych właściwości fizycznych zawarto w tabeli nr 1.

Tab. 1. American Wire Gauge (AWG) – zestawienie wymiarów, rezystancji i maksymalnej obciążalności (dla prądu stałego) oraz maksymalnej częstotliwości, przy której zjawisko naskórkowości nie występuje (dla prądu zmiennego). Wszystkie parametry są podane dla przewodów miedzianych w temperaturze 25°C

Średnice przewodu i linki o tym samym AWG są różne. Spowodowane jest to tym, że średnica/pole przekroju determinuje numer AWG drutu. Na przekrój/średnicę linki składają się zarówno poszczególne żyły, jak i puste przestrzenie pomiędzy nimi. Te „dziury” zależą od sposobu upakowania żył na planie okręgu. Numer AWG linki określa nie pole przekroju całości, ale sumę pól przekroju poszczególnych żył najbliższą temu numerowi.